ვინ გამოიგონა ტანვარჯიშის აღჭურვილობა

ტანვარჯიშის სათავე ძველ საბერძნეთში უნდა მივაკუთვნოთ. თუმცა, თანამედროვე ტანვარჯიშის აღზევებას ნაპოლეონის ომებიდან საბჭოთა ეპოქამდე ნაციონალიზმი განაპირობებდა.
შიშველი მამაკაცი მოედანზე ვარჯიშობს. სტოიკური მცველი აბრაამ ლინკოლნის ინაუგურაციაზე. პაწაწინა მოზარდები მიწიდან თავბრუდამხვევი ხტომებითა და გადაბრუნებებით ამოდიან. ეს სურათები შემთხვევითი არ არის - ისინი ყველა ტანვარჯიშის ისტორიის ნაწილია.
ისეთი სპორტსმენების აღზევებასთან ერთად, როგორებიც არიან სიმონ ბაილსი და კოჰეი უჩიმურა, ეს სპორტი ოლიმპიურ თამაშებზე ერთ-ერთ ყველაზე საყვარელ სპორტულ ღონისძიებად იქცა. ტანვარჯიში ყოველთვის არ მოიცავდა არათანაბარ ძელს ან წონასწორობის სხივს - ადრეული ტანვარჯიში მოიცავდა ისეთ მანევრებს, როგორიცაა თოკზე ცოცვა და ხელკეტის ქნევა. თუმცა, ძველი ბერძნული ტრადიციიდან თანამედროვე ოლიმპიურ სპორტამდე ევოლუციისას, ტანვარჯიში ყოველთვის მჭიდრო კავშირში იყო ეროვნულ სიამაყესთან და იდენტობასთან.
ძველი ბერძენი სპორტსმენები ხშირად შიშველნი ვარჯიშობდნენ ტანვარჯიშულ უნარებში. ეს ადრეული ტანმოვარჯიშეები სხეულს ომისთვის ამზადებდნენ.

საშინაო ტანვარჯიშის მხტომელი ცხენი

ტანვარჯიშის წარმოშობა

სპორტის ეს სახეობა ძველ საბერძნეთში წარმოიშვა. ძველ საბერძნეთში ახალგაზრდა მამაკაცები ომისთვის ინტენსიურ ფიზიკურ და გონებრივ მომზადებას გადიოდნენ. სიტყვა მომდინარეობს ბერძნული სიტყვიდან „გიმნოსი“, რაც „შიშველი“ ნიშნავს - შესაფერისი, რადგან ახალგაზრდა მამაკაცები შიშვლები ვარჯიშობდნენ, ასრულებდნენ ვარჯიშებს, აწევდნენ სიმძიმეებს და ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ იატაკზე.
ბერძნებისთვის ვარჯიში და სწავლა ერთმანეთთან მჭიდრო კავშირში იყო. სპორტის ისტორიკოსის, რ. სკოტ კრეჩმარის თანახმად, სპორტდარბაზები, სადაც ბერძენი ახალგაზრდები ვარჯიშობდნენ, „მეცნიერებისა და აღმოჩენების ცენტრები“ იყო - საზოგადოებრივი ცენტრები, სადაც ახალგაზრდები ფიზიკურ და ინტელექტუალურ ხელოვნებაში სწავლობდნენ. ძვ.წ. მეოთხე საუკუნის ბერძენმა ფილოსოფოსმა, არისტოტელემ, დაწერა: „სხეულის განათლება გონების განათლებას უნდა უსწრებდეს“.
მაგრამ ტანვარჯიში, როგორც დღეს ვიცით, ინტელექტუალიზმისა და ცხარე დებატების კიდევ ერთი კერიდან წარმოიშვა: მე-18 და მე-19 საუკუნეების ევროპიდან. იქ, ისევე როგორც ძველ საბერძნეთში, ფიზიკური ფორმა მოქალაქეობისა და პატრიოტიზმის განუყოფელ ნაწილად მიიჩნეოდა. იმ ეპოქის პოპულარული ტანვარჯიშის საზოგადოებები სამივეს აერთიანებდა.
ფრიდრიხ ლუდვიგ იანი, ყოფილი პრუსიელი ჯარისკაცი, იმედგაცრუებული იყო ნაპოლეონის ხელში თავისი ქვეყნის დამარცხებით. მან გამოიგონა ტანვარჯიშის სახეობა, სახელწოდებით „ტურნენი“, რომელიც, მისი აზრით, მის ქვეყანას აღადგენდა.
ყოფილმა პრუსიელმა ჯარისკაცმა ფრიდრიხ ლუდვიგ იანმა, რომელიც მოგვიანებით „ტანვარჯიშის მამად“ იქნა ცნობილი, განმანათლებლობის ეპოქის ეროვნული სიამაყისა და განათლების ფილოსოფია მიიღო.
პრუსიის საფრანგეთის მიერ დაპყრობის შემდეგ, იანმა გერმანელების დამარცხება ეროვნულ სირცხვილად მიიჩნია.
თანამემამულეების ასაშენებლად და ახალგაზრდების გაერთიანებისთვის, მან ფიზიკურ მომზადებას მიმართა. იანმა შექმნა ტანვარჯიშის სისტემა, სახელწოდებით „ტერნერი“ და თავისი სტუდენტებისთვის გამოიგონა ახალი ატრაქციონი, მათ შორის ორმაგი ძელი, უსწორმასწორო ძელები, წონასწორობის სხივი და ცხენის პოზიცია.
იანმა გამოიგონა გამძლეობის ვარჯიშები, მათ შორის ხტომა და წონასწორობის სხივი, რომლებსაც მისი მიმდევრები ასრულებდნენ ქვეყნის მასშტაბით ტერნერის ფესტივალებზე. სურათზე გამოსახულია ჰანოვერშე მუსტერტურნსულის ქალები, რომლებიც 1928 წელს კიოლნის ფესტივალზე გამოდიან.

ტანვარჯიშის ბალანსის სხივი

როგორ შეუწყო ხელი ნაციონალიზმმა ტანვარჯიშის აღზევებას

XIX საუკუნის დასაწყისში იანის მიმდევრები (ცნობილები როგორც „ტერნერები“) გერმანიის ქალაქებში თანამედროვე ტანვარჯიშის მსგავს ილეთებზე იზიარებდნენ მოსაზრებებს. ისინი ვარჯიშობდნენ წონასწორობის ძელსა და ცხენზე, აძვრებოდნენ კიბეებზე, რგოლებზე, სიგრძეზე ხტომებსა და სხვა აქტივობებზე, ამავდროულად კი მასშტაბურ ტანვარჯიშულ წარმოდგენებს აწყობდნენ.
ტერნერის ფესტივალზე ისინი იდეებს ცვლიან, ტანვარჯიშში ეჯიბრებიან ერთმანეთს და პოლიტიკაზე მსჯელობენ. წლების განმავლობაში მათ ფილოსოფიის, განათლებისა და ფიტნესის შესახებ თავიანთი იდეები შეერთებულ შტატებში შეიტანეს და მათი ტანვარჯიშის კლუბები ქვეყნის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვან საზოგადოებრივ ცენტრებად იქცნენ.
ტერნერი ასევე გახდა პოლიტიკური ძალა ამერიკაში. ბევრმა დატოვა სამშობლო, რადგან ეწინააღმდეგებოდა გერმანიის მონარქიას და თავისუფლებისკენ ისწრაფოდა. შედეგად, ზოგიერთი ტერნერი გახდა აბოლიციონისტების მტკიცე მომხრე და აბრაამ ლინკოლნის მხარდამჭერი.
ტერნერების ორი კომპანია იცავდა პრეზიდენტ ლინკოლნს მისი პირველი ინაუგურაციის დროს და ტერნერებმა საკუთარი პოლკებიც კი ჩამოაყალიბეს კავშირის არმიაში.
ამასობაში, მე-19 საუკუნის შუა ხანებში პრაღაში კიდევ ერთი ფიტნესზე ორიენტირებული ევროპული სექტა გაჩნდა. ტერნერების მსგავსად, სოკოლის მოძრაობაც ნაციონალისტებისგან შედგებოდა, რომლებიც თვლიდნენ, რომ მასობრივად კოორდინირებული კალისთენიკა ჩეხ ხალხს გააერთიანებდა.
„სოკოლის“ მოძრაობა ჩეხოსლოვაკიაში ყველაზე პოპულარული ორგანიზაცია გახდა და მისი წვრთნები მოიცავდა პარალელური შტანგის, ჰორიზონტალური შტანგის დარტყმებს და იატაკის ვარჯიშებს.
რუმინელი ნადია კომანეჩი პირველი ქალი ტანმოვარჯიშე გახდა, რომელმაც 1976 წლის ოლიმპიურ თამაშებზე იდეალური 10 ქულა დააგროვა. 14 წლის სპორტსმენი იმ წელს იატაკზე ვარჯიშის დროს ერთ ფეხზე მაღლა ხტება.

ტანვარჯიშის პარალელური ზოლი

ტანვარჯიში ოლიმპიურ თამაშებზე

ტერნერისა და სოკოლის პოპულარობის ზრდასთან ერთად, ტანვარჯიში სულ უფრო და უფრო პოპულარული ხდებოდა. 1881 წლისთვის ტანვარჯიშისადმი საერთაშორისო ინტერესი იზრდებოდა და დაიბადა ტანვარჯიშის საერთაშორისო ფედერაცია.
1896 წელს პირველი თანამედროვე ოლიმპიური თამაშების დროს, ტანვარჯიში ერთ-ერთი სავალდებულო სპორტი იყო დამფუძნებლის, პიერ დე კუბერტენისთვის.
სამოცდათერთმეტმა მამაკაცმა რვა ტანვარჯიშში მიიღო მონაწილეობა, მათ შორის თოკზე ცოცვაში. გასაკვირი არ არის, რომ გერმანიამ ყველა მედალი მოიპოვა, ხუთი ოქროს, სამი ვერცხლის და ორი ბრინჯაოს მოპოვებით. საბერძნეთმა ექვსი მედლით მოჰყვა, ხოლო შვეიცარიამ მხოლოდ სამი.
მომდევნო წლებში ტანვარჯიში თანდათანობით გადაიქცა სპორტის სახეობად სტანდარტიზებული ქულების დაგროვებითა და შეჯიბრებით. ტანვარჯიში ორ ნაწილად იყოფა: მხატვრული ტანვარჯიში, რომელიც მოიცავს ხტომას, უსწორმასწორო ძელებს, ბალანსის სხივს, ცხენ-ბარძაყის ცხენს, სტატიკურ რგოლებს, პარალელური ძელებს, ჰორიზონტალურ ძელებს და იატაკს; და რიტმული ტანვარჯიში, რომელიც მოიცავს ისეთ ინსტრუმენტებს, როგორიცაა რგოლები, ბურთები და ლენტები. 1928 წელს ქალები პირველად მონაწილეობდნენ ოლიმპიურ ტანვარჯიშში.
დღესდღეობით, ამერიკის შეერთებული შტატების წარმომადგენელი სიმონ ბაილსი ისტორიაში ყველაზე ტიტულოვანი ტანმოვარჯიშეა. მისმა შთამბეჭდავმა მიღწევებმა აღფრთოვანება და ეროვნული სიამაყე გამოიწვია, მათ შორის 2016 წლის რიო-დე-ჟანეიროში გამართულ ზაფხულის ოლიმპიურ თამაშებზე მისმა გამოსვლამ, სადაც მან ოთხი ოქროს და ერთი ბრინჯაოს მედალი მოიპოვა.

სკანდალი.

ტანვარჯიში ხელს უწყობს ეროვნულ ერთიანობას და აღნიშნავს იდეალურ სხეულს. თუმცა, სპორტსმენებმა ამისთვის დიდი ფასი გადაიხადეს. დისციპლინა, რომელსაც ტანვარჯიში ხელს უწყობს, ადვილად შეიძლება გამოიწვიოს ვარჯიშის შეურაცხმყოფელი მეთოდები და სპორტი კრიტიკის ქარცეცხლში გაეხვა ძალიან ახალგაზრდა მონაწილეების უპირატესობის მინიჭების გამო.
2016 წელს აშშ-ის ტანვარჯიშის ნაკრების ექიმს, ლარი ნასარს, ბავშვებზე სექსუალურ ძალადობაში ადანაშაულებდნენ. მომდევნო თვეებში სკანდალმა გამოავლინა ტანვარჯიშის კულისებში არსებული სამყარო, რამაც გამოავლინა ვერბალური, ემოციური, ფიზიკური, სექსუალური ძალადობისა და დამორჩილების კულტურა.
ნასარის განაჩენის გამოტანის სხდომაზე 150-ზე მეტმა ტანმოვარჯიშემ მისცა ჩვენება, რომელსაც 2017 წელს ფედერალურ ციხეში 60 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა.

ტრადიცია.

ტანვარჯიში აღარ არის ნაციონალიზმისა და სოციალური სოლიდარობის სასარგებლოდ ფართო პოლიტიკური მოძრაობის ნაწილი. თუმცა, მისი პოპულარობა და როლი ეროვნულ სიამაყეში კვლავ გრძელდება.
კალიფორნიის უნივერსიტეტის (ბერკლი) ევროპული კვლევების ცენტრის უფროსი მკვლევარი, დევიდ კლეი ლარჯი, ჟურნალში (Foreign Policy) წერს: „საბოლოო ჯამში, ოლიმპიადა სწორედ ამის დანიშნულებაა“.
ის წერს: „ეს ეგრეთ წოდებული „კოსმოპოლიტური“ დღესასწაულები წარმატებულია ზუსტად იმიტომ, რომ ისინი გამოხატავენ იმას, რის გადალახვასაც ცდილობენ: მსოფლიოს ყველაზე ძირითად ტომობრივ ინსტინქტებს“.